Geçmişten günümüze pazarlamada çevre ve koşulları kendi ürününe göre ayarlamak

Bir ürünün değerini sözlerle ve görünüşle arttırıp onu müşteriler için daha cazip kılma bir diğer adıyla pazarlama tamamen zeka işi. Özellikle karşıdakinin ne istediğini anlamak ve ikna yeteneklerini kullanmak için ideal bir alan. Bu kadarla kalmayıp çıtayı daha yükseklere de çıkarmak mümkün. Sadece ürününü zamanın koşullarına ve müşterinin ilgi alanlarına göre ayarlamak yerine, çevre ve koşulları kendi ürününe göre ayarlamak gibi başka bakış açılarıyla bakılabilir olaya. İşte bu bakış açısını daha iyi yansıtmak için yıllardır markaların vazgeçilmez pazarlama taktiği olarak kullandığı cinsellik ve çıplaklık gibi konuları daha yakından incelemek yeterli. Bunun için de şu soruyu sorabiliriz: Özellikle son zamanlarda medyada, kullanımının fazlasıyla yaygınlaştığı cinsellik gerçekten insan zihninde bu kadar etkili mi yoksa zorla mı etkili kılınıyor?

Bundan yıllar önce cinsellik, pazarlama taktiği olarak Edward Bernays tarafından dünyaya tanıtıldı. Amcası Freud’ten etkilenen Bernays insanların bilinçaltının cinselliğe yatkın olduğunu düşündüğünde bunu pazarlamada kullanarak fikrini paraya çevirmeye karar verdi. Böylece ondan yardım isteyen sigara markasına, o zamanlar tamamen erkek işi olan sigaranın kadınlara da satılması için bir reklam yöntemi tasarladı. Bu tasarıya göre sigara, erkek cinsel organı işlevi görecek ve onu satın alan kadınlar kontrolün kendilerinde olduğunu hissederek özgür ve bağımsız olacaklardı. Bu gerçekten işe yaradı ve kadınların sigara alma oranı, dolayısıyla sigara markasının satışları gittikçe arttı. Hatta bu durum kadınların bağımsızlığını destekleyen bir tür propagandaya dönüştü. Ve böylece cinsellik markaların önde gelen pazarlama taktiği olmaya başladı.

Sigara markalarından tutun Jean markalarına her sektörde yeni bir çağ açılmış oldu. Özellikle seksi ve davetkar kadın figürleri markaların posterlerinde boy göstermeye başladı. Erkek egemen bir dünyada dolayısıyla dikkati çekilmek istenen de erkeklerdi ve bunun için seksilikle özdeşleştirilen kadınlar oldu. Buradaki amaç firmaların ürünleriyle zevki bağdaştırmak istemeleriydi ve onlar da zevki gösteren en büyük emarenin seks olduğunu biliyorlardı (Apak, 2014, s.46-47). Ya da onlara öyle gösterilmişti. Şimdi en başa dönüp bakıldığında ki bundan kastım Edward Bernays’in cinsellik taktiğini pazarlama literatürüne kazandırdığı zaman, aslında kimsenin sigarayı erkek cinsel organıyla bağdaştırdığı yoktu. Ama şu bir gerçekti o da kadınların bastırılmış olan taraf olduğu ve bunu yıkmak için bir yol göstericiye ihtiyaç duydukları. İşte Edward Bernays zamanın bu koşullarını çok zekice bir hareketle kendi lehine çevirdi. Dominantlık ve bağımsızlık isteyen kadınlara istediklerini verdi; erkek gibi olmalarına yardım etti. Öbür tarafta da erkeklere kendi istediklerini verdi ki o da zevkti. Yani ürünleri alan kadınlar kendilerini güçlü hissederken erkekler de tatmin olmuş hissediyorlardı. Diğer bir deyişle, Edward Bernays’in başlamasında rol oynadığı bu yenilik aslında pazarlamacıların, insanların istediklerini ürünlerle özdeşleştirecek biçimde somutlaştırmaktı. Öbür taraftan cinsellik ve çıplaklıkla satışı yapılan bir ürünün, kadın ve erkeğin gerçekten istedikleri şeyi vermesi pek de mümkün gözükmüyordu. Fakat işte tam bu noktada insanlığın görüp görebileceği en büyük akıl oyunlarından biri yapılmaktaydı. Toplum arasındaki ayrımcılığın kökeni olan cinsiyet, pazarlamacıların çözüm olarak sunabileceği bir şeye dönüştü.

Reklamcılığın amaçlarına hizmet etmek için ortaya çıkan bu taktik son zamanlarda dizi ve film sektöründe de fazlasıyla yer almaya başladı. Özellikle Netflix dizileri için vazgeçilmez bir unsura dönüştü. Fakat birçok dizisinde cinsellik barındırmasına rağmen Netflix’in en çok izlenen ilk 3 dizisine bakıldığında hiçbirinde cinselliğin ön planda olmadığını görüyoruz. Bu da aslında cinselliğin satış ya da bu durumda izlenme sayısı için elzem olmadığını gösteriyor. Yine de bu bir gerçeği değiştirmiyor ki o da Netflix’in şu an dünya üzerindeki en büyük platformlardan biri olması. Bu noktaya gelmesinde sansürleme konusunda çok hevesli olmamasının da bir etkisi var diyebiliriz. Sonuç olarak insanlar izledikleri şeyden zevk almak isterler ve zevk de çoktandır cinsellikle bağdaştırılıyor. Ayrıca Netflix’in reklamlarını yaparken genellikle cinselliğin ön planda bulunduğu yapımları kullanması da tesadüf değil (Arklan & Sandıkcı & Soy, 2022, s.301). Çünkü amaçları insanların zevkle bağdaştırdığı duyguları harekete geçirecek yapımları kullanmak ve hedef kitleyi duygusal açıdan tetiklemekti (Arklan & Sandıkcı & Soy, 2022, s.302-303). Bununla birlikte sadece Netflix değil bu taktikten yararlanıp şöhret basamaklarını çıkan, bir de Marilyn Monroe sayılabilir. Marilyn Monroe oldukça zeki bir kadın olmasına rağmen tanınma sebebi güzelliği ve daha da önemlisi seksepalitesi. Öyle ki oynadığı yapımlarda her zaman aptal sarışın rollerine girmesi de bunu kanıtlar nitelikte. Zeki bir kadın olarak bunu Marilyn Monroe’nun isteyerek yapıp yapmadığını bilemeyiz fakat bilebildiğimiz şey para kazandıran buydu ve Monroe kendini nasıl pazarlayacağını biliyordu. Aynı Netflix’in de nasıl bu kadar izleneceğini bildiği gibi. Bunun sebebi insanların cinselliğe eğilimli olacak biçimde düşünmelerini sağlamak ve ona uygun ürünler üretmekti.

Kısacası, ürün pazarlarken sadece dönemin koşullarını iyi gözlemlemek yeterli olmuyor, aynı zamanda da bunu bir taktiğe çevirmek daha yararlı. Mesela filozof ve psikolog amcasından aldığı yardımla Bernays direkt insanların bilinçaltına işlemenin yolunu buldu. Bu taktiğin ne kadar işe yaradığını hala etkili bir şekilde var olmasından görebiliyoruz. Sonuç olarak cinselliği pazarlama aracı yapmak yeni ve riskli bir fikirdi ama dönemin koşullarına göre pazarlama taktiği bulmak yerine dönemi ve hatta geleceği pazarlamaya göre şekillendirmek kalıcı bir yarar gösterdi. Bakalım gelecekte başka hangi somutlaştırmak istediğimiz hislerimiz ortaya çıkacak.

Kaynakça:

Arklan, Sandıkcı, Soy. (2022). Film ve dizi afişlerinde pazarlama iletişimi stratejisi olarak
cinsel çekicilik kullanımı: Netflix türkiye örneği. Selçuk üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi.

Apak. (2014). Televizyondaki gıda reklamlarında cinsellik olarak kadın ve erkek simgesi. Yakın Doğu Üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü medya ve iletişim çalışmaları anabilim dalı.

https://bettermarketing.pub

https://www.youtube.com

Facebook\\\\\\\'ta paylas

Tweetle